Muli Bwanji!

Muli bwanji! Ndili Bwino, kaya inu? Ndili bwino! Hello, are you? I’m fine and you? Fine!

Net als in Zambia is in Malawi de groet, in het bovenstaande riedeltje, een essentieel begin van ieder goed gesprek. Met het binnenfietsen van Malawi maken de tweeënzeventig talen van Zambia plaats voor één nationale taal: het ‘Chichewa’. Dat maakt het voor ons makkelijker om er wat lokale woordjes in te stampen. Muli Bwanji, Muli Bwanji, het bekt lekker en het is makkelijk om eruit te flappen tijdens het fietsen. Muli Bwanji! Wat vaak wordt beantwoord met een enthousiast gekakel en een brede lach. Als dan blijkt dat die vreemde snaters op de fiets de groet vervolgens op de juiste manier kunnen afmaken, is het ijs gebroken en volgt er een spervuur aan voor ons onbegrijpelijk Chichewa. Gelukkig zijn we dan al zo ver verder gefietst dat ze niet ontdekken dat we verder geen woord kunnen spreken. Het contact met de lokale bevolking, dat we in eerdere landen misten, wordt nu makkelijk gelegd. Wij roepen de hele dag: Muli Bwanji! Het stemt iedereen vrolijk. Malawi is één van de armste landen van Afrika, de mensen hebben bijzonder weinig, maar dat stemt ze niet ongelukkig. Malawi is één van de vrolijkste landen van onze reis. Ondanks de problemen is iedereen hier Ndili Bwino, very fine!

Sommige landsgrenzen zijn direct, hard, merkbaar. Soms door culturele verschillen of door een landschap dat sterk verandert. De grens tussen Zambia en Malawi is niet zo’n grens. Het zijn hier dezelfde volkeren aan weerszijden van de grens, dezelfde gemoedelijke maar chaotische drukte, hetzelfde land. Het landschap verandert sluipend. Langzaam maken de mangobomen plaats voor bananenbomen en komt er meer vocht in de lucht. Het meer van Malawi, een van de grootste meren van Afrika dat een derde van het oppervlak van het land beslaat, heeft invloed op het klimaat en op het leven van de Malawiaan.

In tegenstelling tot het grotere, maar vervuilde meer Victoria zit het meer van Malawi vol leven. Menig visje in het aquarium van de dierenwinkel vindt zijn herkomst in het meer van Malawi. Het meer, dat met zevenhonderdzes meter één van de diepste meren ter wereld is, herbergt een bijzondere hoeveelheid kleurrijke, endemische visjes. Deze visjes, die menig fanatieke snorkelaar naar dit arme paradijs trekken, hebben wij niet gezien. Het regenseizoen spoelt roodbruine sedimenten via de rivieren in het meer en verandert het tijdelijk in een troebele plas. We zagen wel vissers sleepnetten vol vis uit het meer trekken. Mannen op wankele boomstamkano’s kwamen na een nacht op het meer terug met de kano vol vis. Deze vis, die dezelfde dag wordt verhandeld door de vrouwen op de lokale markt en in de kraampjes langs de weg, en met regelmaat in combinatie met maispap op mijn bord terechtkomt, kan ik mij niet tussen de zwierige en glinsterende kleinoodjes in het aquarium voorstellen.

Het is misschien niet de mooiste vis, maar het is wel deze vis die het land voedt en haar inwoners van werk voorziet. Wat dat betreft is het voor Malawi een groot geluk zo’n grote en rijke plas water te hebben. Ook omdat het meer welgestelde toeristen aantrekt die veelal in grote overlandtrucks van de ene paradijselijke plek naar de volgende trekken. Toerisme levert geld in het laatje. Ik weet niet hoeveel daarvan uiteindelijk bij de bevolking terechtkomt, aangezien heel veel van de luxe accommodaties langs het meer worden bestierd door dezelfde welgestelde blanke westerlingen. Deze plaatsen, met onmeetbare luxe, zijn niet te betalen voor de lokale visserman. Ze staan in schril contrast met het leven van de meeste Malawianen die het met een paar euro per dag moeten doen. Dit gaf ons soms, ondanks dat het als welverdiend voelde na een lange dag fietsen, een wrange nasmaak om op zo’n plek te overnachten.

Halverwege Malawi werden we beiden geveld door koorts, overgeven, zweetaanvallen, diarree en algehele malaise. We lagen zeven dagen op bed in één van de mooiste lodges van het land. De plek was als een paradijs, maar door de ziekte voelden we ons weinig paradijselijk, we zagen of voelden er niets van. Een beetje vergelijkbaar met Malawi zelf: Het is een prachtig mooi land maar de mensen straatarm en het bestaan lastig.

Malaria was voor de hand liggend, echter een bloedtest wees op een tekort aan witte bloedcellen, oftewel een salmonellabesmetting die elke dag wat van onze conditie en spieren opat. Na een week vol zelfmedelijden konden we met flubberige beentjes het resterende deel van Malawi uitfietsen. Het duurde nog een week voordat we weer wat kracht in onze benen voelden. We weten nu: de salmonellabacterie houdt van fietsbeentjes en laat er niets van over.

We fietsten in één jaar en zestien dagen door Malawi. In 2024 staken we de grens over vanuit Zambia en in 2025 verruilden we het land voor Tanzania.

Drie dagen waren we op de top van onze conditie, zeven dagen lagen we ziek op bed en zeven dagen zwoegden we met benen als pudding. Desondanks genoten we van Malawi, het meer en de vriendelijke inwoners. Malawi wordt lokaal het warme hart van Afrika genoemd, en namens ons is dat volkomen terecht.

Ondertussen zijn we nu in Singida, centraal Tanzania, waar we een aantal dagen blijven hangen vanwege een knieblessure. Het is met een ommetje nog zo’n 1500 kilometer naar Nairobi. Aldaar hoop ik het resterende blog up-to-date te brengen. Dat duurt nog wel even, voor meer dagelijkse updates kun je ons op Instagram volgen!

Tabé!

PS: Tip voor Malawigangers: Naast endemische vis heeft Malawi ook zijn eigen dinosaurus: de Malawisaurus, een 120 miljoen jaar oude planteneter die hier ooit rond sjokte. In het stadje Kalonga is het opgegraven skelet te aanschouwen, zowel in het lokale museumpje als midden op de centrale rotonde. Zowel musea, rotondes als de Malawisaurus zijn zeldzaam, dus absoluut een bezoek waard! De Malawisaurus voelt toch een beetje als de Loch Ness van Malawi—wie weet sjokt hij hier nog rond!

Het scherm van mijn mobiele telefoon begaf het in Malawi, dus zowel de foto’s als het filmpje zijn enigszins incompleet. Maar voor de liefhebber: dertien minuten Malawi in het nieuwste houtjetouwtjeplakfilmpje! Gaat dat zien!